تبادل لینک هوشمند 
نحوه شروع مداحی در یک مجلس
سلام و صلوات :
در احادیث و روایات معتبر داریم ؛ دعایى که بدون حمد و ثناى الهى و ذکر نام خدا و سلام و صلوات بر محمد و آل محمدعلیهم السّلام شروع شود، پذیرفته نخواهد شد. از آنجائى که هدف از برپائى این گونه از مجالس ، توسل به ائمه اطهارعلیهم السّلام و نتیجه گرفتن از آن است ، باید به فرموده خودشان ، با حمد و ثناى الهى و درود فرستادن بر خاندان عصمت و طهارت شروع مى شود. تفاوتى نمى کند که مجلس عزادارى باشد و یا مجلس جشن و میلاد ائمه هدى علیهم السّلام در هر دو صورت باید مجلس به کیفیت فوق آغاز گردد.
این سلام و ثنا مى تواند بسیار ساده و به صورت فرستادن سه صلوات و گفتن (( بِسمِ اللّه الرّحمنِ الرّحیمِ)) باشد و یا قسمتى از دعا یا مناجات ماءثوره از ائمه معصومین مثل : (( السّلامُ عَلَیکُم یا اَهلَبَیت النَّبُوَة )) و... یا خواندن صیغه توبه ((اَستَغفِرُ اللّهَ الّذِى لا اِلهَ الاّ هُو، الحَىُّ القَیّوم ، الرّحمنُ الرّحیم ، ذُوالجَلالِ وَ الا کرَام ، مِن جَمِیعِ ظُلمِى وَ جُرمِى وَ اِسرَافِى عَلَى نَفسِى وَ اَتوُبُ اِلَیهِ)) و یا خواندن دعاى فرج امام زمان (( اللَّهُمَّ کُن لِوَلِیِکَ الحُجَّةِ بنِ الحَسَنِ...)) باشد. که به فراخور مجلس انتخاب مى شود. مثلاً اگر شب شهادت بود، بهتر است ذکر شروع مجلس نیز با آن امام همام رابطه داشته باشد مثلاً شب شهادت امام حسن مجتبى علیه السّلام همان قطعه اى که در دعاى توسل براى ایشان مى خوانیم ، قرائت شود و یا اگر مجلس در محرم است از لعن و سلام زیارت مقدسه عاشورا استفاده نمائیم و اگر مجلس مناجات مى باشد. از خواندن صیغه توبه و یا خواندن گوشه هایى از دعاى کمیل و یا قرائت فرازهائى از مناجات خمس عشر (مناجاة التائبین ) که در مفاتیح الجنان مى باشد، بهره مند شویم .
نکته اى که در اینجا وجود دارد این است که اگر مجلس عزادارى و روضه است ، خواندن خطبه اول آن و دادن سلام و صلوات نباید خیلى طولانى بشود زیرا موجب خستگى و ملال مستمع مى گردد. مداح خوب کسى است که هر وقت در محدودیت زمانى قرار گرفت ، وقت را طورى تنظیم نماید که به اکثر قسمت هاى مهم برنامه خود پرداخته باشد نه اینکه کلاً یک قسمت از آن را حذف کند مثلاً بگوید چون وقت نیست من از اصل روضه شروع کنم و بدون سلام دادن ، شروع به روضه خوانى نماید. باید از حواشى هر قسمت از برنامه اش مقدارى بزند تا ناهماهنگى پیش نیاید. چه بسا سلام دادن اول مجلس ، کارى کوچک شمرده شده و بیشتر به روضه خواندن و سینه زدن بها داده مى شود. اما توجه داشته باشیم که ادب مجلس باید رعایت شود و سلامى هر چند کوتاه ، فرستاده گردد.
در محدودیت هاى زمانى ، مداح مى تواند از برنامه هائى که در حاشیه توسل وجود دارد، کسر بگذارد مثل سینه واحد زدن و ایستاده سینه زنى کردن و... نه اینکه از سلام دادن صرف نظر کند.
د) شعر شروع مجلس
بعد از دادن سلام و صلوات و حمد ثناى الهى ، مداح ، مجلس را با شعر شروع مى کند. این بهترین حالت مجلس است که وقتى سلام داد، شعرى را با عنوان مقدمه مجلس شروع مى کند که پسندیده تر از حالتى است که بعد از سلام دادن ، مداح شروع به صحبت کردن و روضه خواندن کند. سعى کنید همیشه مجلس (حتى مجالس کوچک و توسلات مختصر) را با شعر آغاز نمائید تا حالت وزین ترى به خود بگیرد. شعرى که ابتداى مجلس خوانده مى شود مى تواند اشعارى از آقا امام زمان علیه السّلام باشد که در حال حاضر، مجالس بیشتر به این شکل شروع مى شوند و مى توان از اشعارى که در این زمینه سروده شده است استفاده نمود و از غزل هاى حافظ و یا غزل هاى حضرت امام (رحمة الله علیه ) استفاده کرد مثلاً:
روى تو کس ندید و هزارت رقیب هست
در غنچه اى هنوز و صدت عندلیب هست
هر چند دورم از تو که دور از تو کس مباد
اما امید وصل تواءم عن قریب هست
گر آمدم به کوى تو چندان غریب نیست
چون من در این دیار هزاران غریب هست
عاشق که شد یار به حالش نظر نکرد
اى خواجه درد نیست و الا طبیب هست
و یا از اشعار اخلاقى ، که در مذمت نفس سروده شده و یا اشعار مناجاتى استفاده کرد که این گونه ، اشعار مناسب مجالس دعا و زیارات مى باشد مثلاً در شبهاى ماه مبارک رمضان و یا قبل از دعاى کمیل و... مثلاً این شعر:
یا رب ار نگذرى از جرم و گناهم چه کنم
ندهى گر به در خویش پناهم چه کنم
گر برانى و نخواهى و کنى نومیدم
به که روى آرم و حاجت زکه خواهم چه کنم
گر بخشى گنهم شرم مرا آب کند
ور نبخشى تو بدین روى سیاهم چه کنم
نتوانم کنم انکار گنه یک ز هزار
تو که بودى به همه حال گواهم چه کنم
بارلها! کرمى مرحمتى امدادى
کاروان رفته و من مانده به راهم چه کنم
و یا از اشعارى استفاده نماید که در مدح ائمه معصومین علیهم السّلام سروده شده که در گذشته خواندن این گونه اشعار، جایگاه بهترى در مجالس داشته است . اشعارى که در مدح اهل بیت علیهم السّلام سروده شده و بسیار ساده و بى پیرایه است و بیشتر در مدح اباعبدالله الحسین علیه السّلام سروده مى شده که البته هنوز هم در هیئاتى که به سبک سنتى عزادارى مى نمایند، این اشعار به چشم مى خورد، مثل این شعر:
اى چراغ شام تارم یا حسین
اى امید روزگارم یا حسین
اى قرار قلب زار عاشقان
من ز هجرت بى قرارم یا حسین
من گداى لطف و احسان تواءم
اى تو لطف بى شمارم یا حسین
من به درگاهت غلامى روسیاه
یا که عبدى شرمسارم یا حسین
چشم امیدم قیامت سوى توست
اى به محشر غمگسارم یا حسین
در قیامت من چه غم دارم به دل
گر تو باشى در کنارم یا حسین
من دل افگار و پریشان تواءم
اى شفاى قلب زارم یا حسین
شعر اول مجلس ، هر قسمى از این سه دسته که باشد باید به عنوان مقدمه توسل از آن بهره جست و باید توجه داشت که نباید آن را اصل قرار داد، تا جا براى اشعار روضه هم وجود داشته باشد. البته این بدان معنى نیست که با این اشعار نمى شود مجلس گردانى کرد، خیر. مقصود این مى باشد که اگر قرار است بعد از این اشعار، شعر دیگرى خوانده شود، باید از اطاله دادن آن پرهیز کرد تا سبب خستگى مستمع نشود و بار شعر را در اشعار بعدى بیشتر کرد. چون خواندن این اشعار، جنبه مقدمه دارد و به سبب آماده شدن مستمع ، براى گوش دادن روضه خوانده مى شود زیرا در اول مجلس ، مستمع هنوز، آمادگى روضه گوش کردن را ندارد و باید او را آماده ساخت و هر کجا که مداح احساس کرد مستمعش آماده شده ، باید مقدمه را تمام کند و به خواندن روضه و اشعار مربوط به آن بپردازد.
منبع:http://madahanejavan.persianblog.ir/post/31/
نظرات شما عزیزان:
موضوعات مرتبط: آموزش مداحی
برچسب‌ها: شروع مداحینحوه ی شروع مداحیشعر اوّل مداحی
